
Hai viaxes que son máis ca unha excursión. Son unha pequena viaxe da vida, unha composición de vento, sal e historias. A nosa ruta comezou no porto de Fisterra, a bordo da «María Elena», guiada por Oliver Moure e a súa empresa Cruceros Fisterra. Dende hai 17 anos leva a veciños e visitantes á ría, mar adentro no Atlántico, para amosar este lugar especial dende a auga. Xa no porto, entre cabos vellos, barcos mariñeiros curtidos polo tempo e o bater dos paus, intuía: non sería unha travesía calquera.

Diante de nós estendíase o Atlántico, esa superficie infinita que só en aparencia marca o fin do mundo. Á esquerda aparecía a praia de Langosteira, esa porta natural cara a Fisterra para todos os que chegan dende Santiago. Á dereita xa se erguía o Monte Pindo, o Olimpo dos celtas, un macizo de granito cheo de lendas, outrora tumba da Raíña Lupa. Quen o viu algunha vez coa luz do solpor entende por que os pobos antigos crearon mitos aquí.

Mais a verdadeira sorpresa chegou cando unha aleta escura rompeu a auga. Manoliño, o golfiño, atopáranos. Non é unha lenda, senón unha realidade viva, un animal que habita entre Ferrol e Pontevedra – e con todo, máis ca un animal. Nadou preto do barco, mergullouse, volveu saír, como se quixese saudarnos. Un compañeiro, un amigo do mar. Lembrei as historias: como en Corcubión xogaba con cans, como acompañaba aos mariñeiros, e como a min mesmo, unha vez no porto de Fisterra, se me achegou tanto que «conversamos» en silencio durante tres minutos. Manoliño – o bo espírito da Costa da Morte.

Atrás quedaba Sardiñeiro, Estorde permanecía a estribor, e diante de nós sobresaían as Illas Lobeiras. Pequenas, aparentemente insignificantes, pero para os mariñeiros de antano eran perigo, e para as lendas alimento. Aquí o Atlántico tira con máis forza, aquí síntese o seu poder. Mais aquela tarde o mar estaba manso, case festivo, e o sol comezaba o seu espectáculo.
Os últimos raios baixaron detrás do Ara Solis, o antigo altar solar dos celtas. Á dereita, a rocha de «O Centolo», un corno do demo, negra contra a luz. Chegáramos ao Hades dos antigos, alí onde o sol se afunde no mar. E con todo, nese intre non había medo, senón unha paz fonda. Só o renxer do barco, o berro dunha gaivota sobre o Monte Pindo, e o vaivén constante das ondas.

Quen navegou ata aquí inevitablemente pensa no regreso. E no que agarda en terra. Fisterra non é só mito, tamén é vida cotiá, e a vida aquí sabe a mar. Sardiñas, frescas á grella. Merluza e robaliza, xardas e bonitos. A cociña de mariscos é rica: vieiras e berberechos, mexillóns e os famosos percebes, que como dedos do mar se aferran aos cantís. A iso súmanse a raíña dos crustáceos, a centola, ademais de bogavantes e lagostas. E, por suposto, o polbo, á galega sobre patacas, con pemento e aceite de oliva, e o calamar, tenro á prancha, como o comen os propios mariñeiros.

Así, unha travesía ao fin do mundo non remata simplemente no porto, senón coa certeza de que aquí todo se conecta: natureza e historia, mitos e presente, o xogo do sol e o xogo dos sabores. Fisterra é un lugar onde un aprende non só a ver, senón tamén a saborear, ulir e sentir o preto que están ceo, terra e mar.









E quizais iso é o que queda: a lembranza dun golfiño que nos acompañou, do Monte Pindo que vela por nós, da luz que se apagou no Atlántico – e do polbo que ao día seguinte chegou á mesa do restaurante. Entre incenso e vento, entre Ara Solis e a cervexa do porto, atópase aquí algo que é máis ca unha etapa. Atópase un fogar.
